Ο κλάδος του επισιτισμού είναι ένας από τους χειρότερους, αν όχι ο χειρότερος, όσον αφορά τις συνθήκες εργασίας. Οι σερβιτόροι, οι μάγειρες, οι μπάρμαν, οι λαντζιέρηδες, οι ντελιβεράδες και όλοι εμείς που δουλεύουμε σε αυτόν τον κλάδο είμαστε αναγκασμένοι να ανεχόμαστε να μην παίρνουμε ούτε καν αυτά που ορίζει ο νόμος. Οι συμβάσεις με τις οποίες δουλεύουμε είναι σχεδόν πάντα ψεύτικες, αναγράφοντας λιγότερες μέρες εργασίας και διαφορετικό πόστο, αν είμαστε τυχεροί και παλέψουμε για να μην δουλεύουμε εντελώς ανασφάλιστοι. Η μαύρη εργασία, που είναι κανόνας στον κλάδο μας, σημαίνει ότι τα αφεντικά μπορούν να μας απολύσουν ανά πάσα στιγμή, χωρίς ούτε καν να πάρουμε αποζημίωση. Τα επιδόματα (αδείας, ασθενείας) και τα δώρα (Πάσχα, Χριστουγέννων) δεν τα παίρνει σχεδόν κανένας μας, ενώ και το ημερομίσθιο μας είναι μικρότερο από αυτό που ορίζει η συλλογική μας σύμβαση. Κατά τη διάρκεια της εργασίας μας καλούμαστε να κάνουμε δουλειές άσχετες με το πόστο μας (καθάρισμα, κουβάλημα) και δεν δικαιούμαστε καν διαλείμματα. Στις μικρές επιχειρήσεις τα αφεντικά πατάν πάνω στο ότι ακριβώς επειδή το μαγαζί είναι μικρό, δεν βγάζει αρκετά ώστε να μας δίνει αυτά που δικαιούμαστε. Οι υπερωρίες μας δεν πληρώνονται και στα νυχτερινά, τα Κυριακάτικα και τις αργίες δεν πληρωνόμαστε την νόμιμη προσαύξηση. Πρέπει να είμαστε ανά πάσα στιγμή διαθέσιμοι να δουλέψουμε όποια μέρα και όσες ώρες θέλει το αφεντικό . Και πέρα από όλα αυτά είμαστε αναγκασμένοι να ανεχόμαστε κάθε μικρή ή μεγάλη (πολλές φορές εντελώς παράλογες) απαίτηση του αφεντικού και να φαίνεται ότι διασκεδάζουμε κιόλας! Είναι στα μικρά μαγαζιά που υπάρχουν οι πιο πολλές αυθαιρεσίες, ακριβώς επειδή και εμείς οι ίδιοι ως εργαζόμενοι δεχόμαστε το επιχείρημα αυτό και δεχόμαστε να δουλεύουμε με λιγότερα επειδή το «μαγαζί δεν βγαίνει». Άλλωστε η συνεχής αλλαγή χώρων εργασίας (σπανίως μένουμε στο ίδιο μαγαζί για πολύ καιρό) μας εμποδίζει να γνωριστούμε με τους συναδέλφους μας, να αναπτύξουμε σχέσεις αλληλεγγύης μαζί τους και να διεκδικήσουμε από κοινού αυτά που το αφεντικό μας κλέβει.
Μέσα σε αυτή την κατάσταση, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί (ΙΚΑ και Επιθεώρηση Εργασίας) δεν κάνουν απολύτως κανέναν έλεγχο στα μαγαζιά, αφήνοντας τα αφεντικά να μας εκμεταλλεύονται ανενόχλητα (που ας θυμηθούμε ότι αυτοί οι οργανισμοί ξεκίνησαν από την πίεση των ίδιων των εργαζομένων).
Τον τελευταίο χρόνο, τα αφεντικά βρήκαν πάτημα στην κρίση, ώστε να υποτιμήσουν περεταίρω την εργασία μας και να μας τρομοκρατήσουν. Στα περισσότερα μαγαζιά έχουν μειωθεί τα μεροκάματα των εργαζομένων, καλούμαστε να κάνουμε μισά μεροκάματα και όχι ολόκληρα (οχτάωρο), τα ημερομίσθια πέφτουν και άλλο και γίνονται προσπάθειες να καταργηθούν τα όποια «προνόμια» είχαν κάποιοι παλιότεροι εργαζόμενοι (π.χ. επιδόματα)
Εκμεταλλευόμενοι την κρίση τα αφεντικά και η πολιτική εξουσία επιδιώκουν την κατάργηση και όσων κατακτημένων εργατικών δικαιωμάτων έχουν απομείνει: το όριο απολύσεων απελευθερώνεται και η αποζημίωση απόλυσης ουσιαστικά καταργείται. Ο διαχωρισμός νέων-παλιών εργαζόμενων εντείνεται: για τους εργαζόμενους μέχρι 25 ετών ο βασικός μισθός μειώνεται στα 540 €, ενώ για τους εργαζόμενους από 15 ως 18 ετών οι απολαβές τους μειώνονται στο 70% του κατώτατου μισθού.
Εμείς, με τη στάση ανοχής απέναντι σε όλα όσα καθημερινά βιώνουμε στην δουλειά μας, έχουμε ένα μερίδιο ευθύνης για την συνέχιση της εκμετάλλευσης. Δεχόμαστε την ιεραρχία και τις σχέσης παλιού- καινούργιου μεταξύ των εργαζομένων. Έχουμε χάσει την ταξική μας συνείδηση και παραμερίζουμε την συναδελφική αλληλεγγύη που πρέπει να δείχνουμε, μπροστά στην (λογική) επιθυμία μα να μην χάσουμε τη δουλεία μας. Πολλές φορές μάλιστα, δουλεύοντας πολύ καιρό στο ίδιο μαγαζί, αλλοτρoιωνόμαστε σε τέτοιο βαθμό ώστε στο τέλος να κάνουμε συνεχώς υποχωρήσεις για «το καλό του μαγαζιού». Η ίδια η αντιμετώπιση της δουλειάς αυτής ως προσωρινής, μας κάνει να μην διεκδικούμε τα δικαιώματα μας, αφού ούτως ή άλλως σε ένα- δύο χρόνια το πολύ θεωρούμε ότι θα έχουμε αλλάξει δουλειά.
Φυσικά κάποιοι από εμάς προσπαθούμε να κερδίσουμε λίγο μεγαλύτερα μεροκάματα ή κάποιες από τις προσαυξήσεις του μισθού μας ή τις υπερωρίες μας, σε ατομικές διαπραγματεύσεις με το αφεντικό μας. Όμως οι διαπραγματεύσεις αυτές δεν είναι αποτελεσματικές για πολλούς λόγους. Πρώτον, γιατί το αφεντικό μας έχει πάντα μια εύκολη απάντηση στην ατομική απαίτηση ενός εργαζομένου: την απόλυσή του. Δεύτερον, γιατί ακόμα και αν καταφέρουμε να κερδίσουμε κάποια πράγματα, η νίκη αυτή αφορά εμάς ατομικά, αποκλείοντας τους συναδέλφους μας. Και τρίτον, γιατί αυτός ο τρόπος πάλης δεν είναι αποτελεσματικός, αφού αυτά που κερδίζεις από το ένα αφεντικό, τα χάνεις από το άλλο μόλις αλλάξεις μαγαζί (κάτι που στον κλάδο μας συμβαίνει πολύ συχνά).
Έτσι λοιπόν επιλέγουμε να κινηθούμε συλλογικά, φτιάχνοντας σωματείο σερβιτόρων, μαγείρων και λοιπών εργαζομένων στον κλάδο του επισιτισμού. Επιλέγουμε το σωματείο ως μορφή οργάνωσης καθώς μέσω αυτού μας δίνεται η δυνατότητα να έχουμε μία στοιχειώδη νομική προστασία ώστε να παρεμβαίνουμε σταθερά στους χώρου δουλειάς.
Όσον αφορά την λειτουργία του σωματείου, οι αποφάσεις παίρνονται αμεσοδημοκρατικά και αντιιεραρχικά. Δηλαδή όλες οι αποφάσεις του σωματείου, παίρνονται από τη Γενική Συνέλευση, όπου η γνώμη όλων μετράει και εξίσου και όλες οι απόψεις συζητιούνται. Είμαστε και θα είμαστε ενάντια στη λογική και πρακτική της ανάθεσης και της εκπροσώπησης γιατί κανένας δεν μπορεί να αποφασίζει για τη ζωή μας αντί για εμάς. Κανείς δεν μπορεί να αναλάβει ρόλο «διεκπεραιωτή» και να αγωνιστεί για τους εργαζόμενους χωρίς αυτούς.
Σταθερά χαρακτηριστικά που βάζουμε από την αρχή είναι η εγγραφή όλων των ανασφάλιστων εργαζόμενων συναδέλφων μας στο σωματείο και η αντίθεση με κρατικοδίαιτες ή κομματικές μορφές συνδικαλισμού (ΓΣΕΕ/ΠΑΜΕ), που εκτός από μη λειτουργικές είναι και απέναντι στα συμφέροντά μας.
Ευελπιστούμε να βρεθούμε με όσο το δυνατόν περισσότερους συναδέλφους μας στις συνελεύσεις του σωματείου και στους χώρους εργασίας, ώστε από κοινού να συζητήσουμε το πώς θα διεκδικήσουμε τα δικαώματά μας, την αξιοπρέπειά μας και αυτά που μας ανήκουν.
Σωματείο Σερβιτόρων Μαγείρων Θεσ/νίκης
(και λοιπών εργαζομένων στον κλάδου του επισιτισμού)